Woordenlijst Politiek Jargon

De ChristenUnie Leiden biedt u een Woordenlijst Politiek Jargon aan. Hierin vindt u veel begrippen die ambtenaren en politici gebruiken, verklaard in normaaltaal.

Rechts op deze pagina vind u hoe en wat in gebruik

Veel plezier ermee.

Mist u nog iets in deze woordenlijst, laat het ons weten via info@leiden.christenunie.nl.

Woordenlijst Politiek Jargon

Ecologische hoofdstructuur (EHS)

Een samenhangend netwerk van natuurgebieden met onderlinge verbindingsroutes door het gehele land. De verbindingsroutes zijn vooral bedoeld om trektochten door groepen dieren mogelijk te maken en zo de normale manier van leven van deze dieren te bevorderen.

Ecotax

Belasting op milieuvervuilende of belastende producten en technieken.

Eerste Kamer/ Senaat

Laatst gewijzigd op: 27-02-2007 17:05
In de Eerste Kamer zitten 75 leden. De Eerste Kamer wordt ook wel . De Eerste Kamer wordt niet rechtstreeks door de bevolking gekozen. Ze worden gekozen door de Provinciale Staten, die wel door de kiesgerechtigde bevolking gekozen zijn. Leden van de Provinciale Staten kunnen stemmen naar verhouding van de grootte van de Provincie die zij vertegenwoordigen. Omdat de bevolking niet direct kiest wordt er ook wel van 'getrapte' verkiezingen gesproken. De Eerste Kamer is medewetgever. Nadat de Tweede Kamer een wetsvoorstel heeft aangenomen, moet het ook nog door de Eerste Kamer worden goedgekeurd. Ze kunnen de wetsvoorstellen niet meer wijzigen, wel hebben ze het recht van controle en het recht om vragen te stellen. De Eerste Kamer kan het wetsvoorstel alleen aannemen of verwerpen.

éminence grise

Even een stukje geschiedenis. We gaan terug naar de 17e eeuw, toen Lodewijk XIII in Frankrijk aan de macht was. De meest invloedrijke man aan het hof was kardinaal Richelieu (1585-1642, voorheen hertog de Richelieu), vanwege zijn rode habijt ook wel 'l'éminence rouge' genoemd. Richelieu was aanhanger van de jezuïet Veronius, bekleedde diverse functies, waaronder die van eerste minister, en was de wegbereider van de prominente positie van Frankrijk in Europa en van het absolutisme van de alhier niet onbekende Lodewijk XIV.

Welnu, de secretaris en vertrouweling van de machtige Richelieu was ene François Leclerc du Tremblay (1577-1638, ouder dus dan zijn chef), oftewel Père Joseph, een kapucijn (= een monniksorde, red.) die een grijze habijt droeg, vandaar 'l'éminence grise'. Naar verluidt had deze man achter de schermen nogal wat invloed. De term 'éminence grise' werd later dan ook gebruikt voor een (oudere) figuur achter de schermen, een vertrouweling die vrijwel onzichtbaar veel invloed uitoefent.

(Voetnoot. Éminence = eminentie, de titel van een kardinaal, hetgeen de oorspronlijke 'grijze eminentie' dus niet was.)

Enquête

Enquête als onderzoeksmethode
Een enquête is een manier van onderzoek doen, waarbij gebruik wordt gemaakt van een vragenlijst, die aan meer personen wordt voorgelegd. Dat kan door een doelgroep te bevragen, of een deel van deze doelgroep (omdat de hele doelgroep te groot is of moeilijk te bereiken).
Een representatieve enquête bestaat dan ook uit een deel van de doelgroep die naar verwachting een goede indruk geeft van de gehele doelgroep. Daarvoor zijn minimum vereisten van hoeveel mensen er moeten deelnemen aan de vragenlijsten en moet er een redelijk gelijke verdeling zijn van de verschillende groepen waaruit de totale doelgroep bestaat.
Een enquête is meestal anoniem. De resultaten worden vaak neergezet als een gemiddelde van de meningen of in percentages uitgedrukt. Meer informatie over enquête

Recht op enquête
Als de gemeenteraad vindt dat een bepaalde affaire tot op de bodem moet worden uitgezocht dan mag hij daar een onderzoek naar instellen. Zo'n onderzoek staat bekend als een parlementaire enquête (maar wordt in dit geval dus uitgevoerd door de gemeenteraad). Vaak wordt gezegd dat een parlementaire enquête een 'zware methode' is. Dat komt omdat de commissie van raadsleden, die de enquête uitvoert, getuigen kan verplichten te verschijnen en hen onder ede kan horen. Met andere woorden: de commissie kan getuigen dwingen inlichtingen te verschaffen.

Een parlementaire enquête is overigens lang niet altijd noodzakelijk om de benodigde gegevens boven tafel te krijgen. Een speciaal ingestelde onderzoekscommissie van raadsleden kan dat soms net zo goed. Maar zo'n onderzoekscommissie kan ook tijdens het onderzoek tot de conclusie komen dat een parlementaire enquête een betere methode is om gegevens te verzamelen. Meer informatie over parlementaire enquête

European Christian Political Movement

Een politiek samenwerkingsverband van christelijke partijen in elf verschillende landen die elkaar helpen op gebied van organisatie en waar veel kennis wordt uitgewisseld. Ook de landelijke ChristenUnie neemt deel in deze ECPM. Zie ook: website ECPM (engels)

Europol

Europol is gericht op de uitbouw van een Europese politie-informatiedienst die de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit moet vergemakkelijken. Zie ook de website van Europol

Evenredige vertegenwoordiging

Laatst gewijzigd op: 15-02-2007 21:13
Landen met een democratie die geen districtenstelsel kennen, hebben doorgaans een stelsel van evenredige vertegenwoordiging. Dat geldt ook voor Nederland.
Bij een stelsel van evenredige vertegenwoordiging vallen de zetels in een vertegenwoordigend lichaam na verkiezingen niet toe aan de kandidaat (partij) met het relatief of absoluut grootste stemmenaantal (zoals in een meerderheids- of districtenstelsel), maar worden de zetels ongeveer naar evenredigheid van het aantal verkregen stemmen over de partijen verdeeld. Een kwart van de stemmen is dus goed voor eveneens (ongeveer) een kwart van de zetels. Er word gewerkt met een kiesdeler en kiesdrempel. Kleine partijen hebben in dit systeem aanzienlijk betere kansen dan in een districtenstelsel. In veel landen met een stelsel van evenredige vertegenwoordiging haalt geen enkele partij de meerderheid en moet door onderhandelingen een coalitie van verschillende partijen worden gevormd. Een vaak genoemd nadeel is dat de kiezers hierdoor geen rechtstreekse invloed hebben op de samenstelling van de regering. In Nederland is het stelsel van evenredige vertegenwoordiging in 1917 ingevoerd. Meer informatie over evenredige vertegenwoordiging.

Exit-polls

Op de dag van de verkiezingen wordt bij de uitgang van een aantal speciaal geselecteerde stembureaus aan de kiezers gevraagd wat ze gestemd hebben. Dit gaat geheel anoniem. Deze zogenaamde 'exit-polls' (uitgangspeilingen) leveren doorgaans een goed beeld op van de einduitslag. De resultaten van deze opiniepeiling worden op televisie direct na sluiting van de stembussen (21.00 uur) bekend gemaakt. Als in de loop van de avond de echte uitslagen binnenkomen, worden de verwachtingen vaak bijgesteld. Vroeger, toen nog geen geautomatiseerde systemen de stemmen telden, duurde het vaak vele uren voordat de werkelijke uitslagen bekend waren. Tegenwoordig is een verkiezingsuitslag vaak binnen een half uur na sluiting van de stemlokalen bekend.