Beschouwing fractievoorzitter Pieter Krol op beleidsakkoord 2022-2026
Voorzitter, allereerst wil ik de beoogde coalitiepartijen van harte feliciteren met het beleidsakkoord. Het is goed om te zien dat weken van gesprekken en onderhandelingen tot een akkoord hebben geleid.
Voorzitter, inhoudelijk bevat het akkoord veel ambities en doelstellingen die de ChristenUnie steunt. Daar wil ik er graag een aantal van benoemen.
Het is goed dat de sociale paragraaf begint met de aanpak van armoede en schulden. Zeker in deze tijd van geopolitieke spanningen en een oorlog op ons eigen continent met stijgende gas- en benzineprijzen als gevolg, krijgt dit terecht aandacht. En ik genoot bij het lezen van de verbinding die werd gelegd tussen inkomen en onderkomen, dat is een bijna gereformeerde tweedeling zoals ik die vooral op zondag in de kerk hoor.
Voorzitter, en ook de plannen om de stad groener en duurzamer te maken die kunnen op steun van onze fractie rekenen. In ons verkiezingsprogramma stelden wij voor om een lokale isolatiebrigade op te richten. De beoogde coalitiepartijen spreken over een isoleer-offensief. Ik ga er vanuit dat we hetzelfde bedoelen, al vind ik de term isolatiebrigade leuker. Die term doe ik dan ook graag in de aanbieding.
Voorzitter, ook al sta ik hier vanavond óók om complimenten uit te delen; ik sta hier ook voor een beschouwing over de fundamentele uitdagingen die de ChristenUnie voor de stad ziet. En daarin legt de ChristenUnie in sommige gevallen echt andere accenten dan deze beoogde coalitie.
Kloven verkleinen
Ik vind het belangrijk om als eerste stil te staan bij de grootste uitdaging waar we als stad voor staan en waar ik in het beleidsakkoord niet veel concreets heb gelezen: hoe verkleinen we kloven en hoe herstellen en versterken we vertrouwen van inwoners in de overheid?
Ook in Leiden zien we die kloven. Die verschillen worden voor een deel ook weerspiegeld in de uitslag van de verkiezingen. Slechts 53% van de Leidenaren kwam opdagen; en je ziet behoorlijke verschillen in stemgedrag over de verschillende wijken in onze stad. En er zijn ook andere kloven.
Tussen Leidenaren die de weg naar de overheid goed weten te vinden en Leidenaren voor wie dat niet geldt. Tussen Leidenaren in een goed geïsoleerde woning met een warmtepomp en een lage energierekening en Leidenaren die al jaren op de wachtlijst staan voor een vaak tochtige sociale huurwoning. Tussen Leidenaren die de luxe hebben om zich druk te maken over klimaat, duurzaamheid en het einde van de wereld en Leidenaren die zoveel zorgen aan hun hoofd hebben dat hun horizon niet verder reikt dan het einde van de maand.
En juist de Leidenaren die maand in maand uit worstelen om rond te komen en gezond te blijven, zijn wat mij betreft de Leidenaren voor wie de overheid er moet zijn als dat nodig is. Maar wat zien zij? Zij zien een College met overwegend linkse en progressieve plannen waarbij flink wordt geïnvesteerd in warmtepompen, musea, verruimde terrassen en waar er wordt gedroomd over Leiden als de meest leefbare stad van Europa. Zij zien een college dat meer groen is dan links en in veel opzichten ver weg staat van hun realiteit.
Kijkend naar de kloven in de stad, is het goed dat er een wethouder kansengelijkheid komt. Daarbij wil ik pleiten voor een nuchtere en praktische aanpak. Laat de wethouder kansengelijkheid vooral een wethouder van meer kansengelijkheid worden. Want ook in onze stad doet het er veel toe waar je wieg staat. Het maakt nogal wat uit of dat in de Professorenwijk of in de Slaaghwijk is. mij betreft kiezen we voor een wijkgerichte aanpak met wijken waar we nu de grootste kloven en kansenongelijkheid zien.
Vertrouwen versterken
Voorzitter, dan over het herstellen en versterken van vertrouwen. In het beleidsakkoord mis ik de urgentie van dit thema. En de aandacht die er is, lijkt bijna een wanhopige oproep aan inwoners om de politiek vooral te vertrouwen.
Natuurlijk zijn wij ervoor om een brede belangenafweging te maken, maar door dat te snel te roepen gaan we volgens mij voorbij aan de fundamentele zorgen die er bij sommige inwoners zijn. Dat vraagt ook hier om nuchtere en praktische ideeën. En juist daar blijft het pijnlijk stil in het akkoord.
Voorzitter, ook ik heb niet het ei van Columbus over hoe we dat vertrouwen kunnen herstellen of versterken. Maar ik kan er wel concrete voorstellen voor doen. Dat hebben we in het verleden gedaan en dat wil ik ook vanavond en in de komende jaren doen. Vanavond doe ik het voorstel om te vragen om een plan te ontwikkelen voor een fysiek overheidsloket, waar inwoners terecht kunnen met al hun vragen of problemen. Dat past denk ik goed bij de incidentele investering die er wordt gedaan om de dienstverlening te verbeteren.
Een leefbare, sociale stad
Voorzitter, wat de ChristenUnie betreft moet Leiden een leefbare en sociale stad zijn, waar we in het bijzonder oog hebben voor kwetsbare Leidenaren die het tijdelijk of blijvend niet redden zonder onze hulp. In die stad gaan we aan de slag met het wegwerken van wachtlijsten voor jongeren die jeugdhulp nodig hebben; we zorgen ervoor dat onze jongeren en studenten elkaar – ook als Corona zich weer aandient – kunnen blijven opzoeken en ontmoeten. In die leefbare en sociale stad is ook de binnenstad bovenal een woonwijk waar we terrassen zeker niet verruimen en waar we dus ook geen evenementenfonds in het leven roepen. Leiden is geen pretpark.
In die leefbare en sociale stad heeft echt iedereen wat de ChristenUnie betreft een dak boven zijn hoofd. Ook uitgeprocedeerde asielzoekers, waar dit beleidsakkoord met geen woord over spreekt, ondanks het statement van de coalitiepartijen dat iedereen recht heef top een onderkomen. Mijn vraag: geldt dat wat deze partijen betreft ook voor uitgeprocedeerde asielzoekers?
Voorzitter, ik ben blij dat het nieuwe College budget ter beschikking heeft voor de huisvesting van kwetsbare doelgroepen. Ik zou graag zien dat ze dit uitwerken in een plan met concrete ambities en doelen. Daar dien ik graag een voorstel voor in. De urgentie hiervan is hoog aangezien de woningmarkt nog steeds veel te krap is. Ingrijpen op die woningmarkt is hard nodig. We zullen de beoogde wethouder daar kritisch in volgen.
Financiën
Voorzitter, ik wil tot slot kort stilstaan bij de financiële onderbouwing van de plannen. Een echt goed beeld zullen we pas krijgen bij de begroting. Ook deze coalitie lijkt last te hebben van de linkse ziekte, waarbij er geen enkele poging lijkt ondernomen om ambities te temperen of uitgaven te minderen.
Om de plannen van dit College te financieren wordt de rioolheffing verhoogt, zelfs op een manier dat het de gemeente meer oplevert dan dat het kost. Dat is dus in feite een belasting op de klimaatambities van dit College.
Onze financiële positie baart de ChristenUnie zorgen. Die zorgen worden breed gedeeld, ook door de provincie en zelfs door coalitiepartijen als ook zij toegeven dat we scherp aan de wind zeilen. We willen daarom graag na de vaststelling van de begroting opnieuw een financiële stresstest laten uitvoeren. Graag dien ik daarvoor een voorstel in.
Voorzitter, graag wil ik alle partijen, in het bijzonder de beoogde wethouders en de burgemeester sterkte en zegen wensen bij de uitvoering van dit beleidsakkoord.
