Woordenlijst Politiek Jargon
De ChristenUnie Leiden biedt u een Woordenlijst Politiek Jargon aan. Hierin vindt u veel begrippen die ambtenaren en politici gebruiken, verklaard in normaaltaal.
Rechts op deze pagina vind u hoe en wat in gebruik
Veel plezier ermee.
Mist u nog iets in deze woordenlijst, laat het ons weten via info@leiden.christenunie.nl.
Woordenlijst Politiek Jargon
- Aanplakbiljet
- Acclamatie, bij
- Accreditatie
- Achterban
- Actief kiesrecht
- Afspiegelingscollege
- Aftreden
- Algemeen kiesrecht (historie van)
- Algemeen verbindend (verklaren)
- Algemene Beschouwingen
- Algemene Maatregel van Bestuur
- Ambtelijk jargon/ ambtelijke vaktaal
- Ambtenaar/ ambtenares
- Ambtswoning
- Amendement
- Amoveren
- Anarchie
- Aristocratie
- Artikel
- Artikel 12 gemeente
- artikel 19 procedure
- Asiel
Aanplakbiljet
Een poster op A3 formaat of groter die voor en tijdens de verkiezingen wordt gebruikt om partijen te promoten en kandidaten bekend te maken. Ook dienen aanplakbiljetten om mensen bekend te maken met de lijstnummering van de partijen tijdens lokale, provinciale of landelijke verkiezingen. Deze hangen op door de gemeente geplaatste borden op veel bezochte plaatsen in de gemeente. In Leiden is er in 2005 een motie geweest om in verband met een strijd om de vierkante millimeter van deze borden (wegens ruimtegebrek). Nu worden deze aanplakbiljetten door medewerkers van de gemeente geplakt zodat er een betere verdeling en nettere uitstraling zou zijn.Acclamatie, bij
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 16:50Voorbeelden van stemming bij acclamatie zijn:
Kiezen van een voorzitter als er maar een kandidaat is.
Stemmen over een voorstel dat uitgebreid is behandeld en waarin mensen al duidelijk hun mening hebben kunnen geven.
Acclamatie wordt ook gebruikt in verband met instemmen met grote vreugde, instemmen met luid applaus en als zijnde een deel van een lied. Geen van deze onderdelen is van toepassing op gebruik in politiek.
Accreditatie
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 16:56In de politiek wordt dit ook wel onderzoek van de geloofsbrieven
genoemd. Onderzoek waarin gekeken wordt naar integriteit, oftewel
de betrouwbaarheid, van een raadslid, wethouder, burgemeester,
enz.
Heeft deze persoon in het verleden betrouwbaar gehandeld, is hij/
zij in aanraking geweest met justitie en waarom? Is hij op zij
wel gerechtigd voor een bepaalde partij op te treden?
Duits: akkreditieren
Engels: accreditation
Frans: accréditation
Spaans: accréditation
Achterban
De mensen die een politieke partij steunen. De achterban bestaat uit leden van een partij, donateurs, sympathisanten en mensen die graag een helpende hand willen uitsteken voor deze partij. De Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie heeft een grote vriendenkring. Deze mensen, die dus ook behoren tot de achterban, zijn geen lid van de ChristenUnie maar staan wel positief tegenover de ChristenUnie Tweede Kamerfractie en geven daarmee hun steun. Ook de ChristenUnie Leiden heeft naast leden en donateurs mensen die de ChristenUnie Leiden een warm hart toedragen. Positief punt van het lid worden van de ChristenUnie is dat men veel meer informatie krijgt en invloed uit kan oefenen op ledenvergaderingen. Sympathisant worden van de ChristenUnie Leiden kan geheel vrijblijvend en kosteloos door een mailtje te sturen naar sympathisant@leiden.christenunie.nl. Daarbij wordt u geïnformeerd over interessante informatie van de fractie, belangrijke lokale gebeurtenissen van de partij en interessante ontwikkelingen.Actief kiesrecht
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 17:01Afspiegelingscollege
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 16:30Aftreden
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 17:07Als een volledig (wordt vaak voltallig genoemd) college of de meerderheid van een college aftreedt, ontstaat er een crisis. Er is dan geen bestuur en er moeten zo snel mogelijk nieuwe verkiezingen komen. Dit gebeurt erg weinig maar er wordt wel eens mee gedreigd wanneer de spanningen erg hoog oplopen over bepaalde onderwerpen.
Algemeen kiesrecht (historie van)
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 17:12Bij de oprichting van de Bataafse Republiek in 1795 (uit de
Verenigde Provinciën en Nederlandse Staten) werden in wat we
nu Nederland noemen de eerste verkiezingen gehouden. Een uiterst
klein groepje mensen had de mogelijkheid om te stemmen. De
Provinciën vormden een statenverbond.
In de jaren die volgden op de oprichting van de Bataafse
Republiek wijzigden de eisen aan wie er mochten stemmen
langzaamaan. In 1806 maakte Napoleon bruut een einde aan de
Bataafse Republiek en werd dit onderdeel van het Franse Keizerrijk.
Na hevige strijd gesteund door Pruisische en Russische troepen werd
in 1815 het Verenigde Koninkrijk der Nederlanden opgericht
(inclusief het huidige België en Luxemburg). Dit splitste zich
later weer op.
Bij een grondswetwijziging in 1848 kon een grotere groep mensen
gaan stemmen en waren de eerste echte verkiezingen. Het waren toen
alleen mannen die mochten stemmen en dan alleen nog de mannen die
daar flink voor in de buidel konden tasten (censuskiesrecht).
Ongeveer 10% van de mannen had toen kiesrecht.
In een wijziging van de grondwet in 1887 werd het Caoutchouc
artikel aangenomen dat het kiesrecht toekende aan alle mannen van
25 jaar en ouder die 'kentekenen van geschiktheid en
welstand' vertoonden. Het artikel verving na bijna veertig jaar
het censuskiesrecht.
1893 bracht een revolutie op gang met Nieuw Zeeland dat als
eerste bekende land het passief vrouwenkiesrecht invoerde. In
Nederland kwam dat pas veel later.
In 1896 werden mensen die konden aantonen te kunnen lezen en
schrijven (via het behalen van bepaalde examens, het zogenaamde
capaciteitskiesrecht) of in het bezit waren van voldoende
spaargeld, voldoende loon kregen danwel een eigen huis hadden
toegelaten om te stemmen. Dit kiesrecht kwam als aanvulling op het
Caoutchouc artikel. Daardoor konden reeds in 1900 49% van de mannen
stemmen en in 1913 zelfs al 65%.
Later werd deze groep geleidelijk uitgebreid naar de gehele
mannelijke bevolking (1917). Toen mochten vrouwen zich ook
verkiesbaar stellen (passief vrouwenkiesrecht). Pas in 1919 werd
het actief kiesrecht ook aan vrouwen toegekend. Hoewel met dit
begrip ook wel het mannen kiesrecht van 1917 wordt aangeduid, is
van 'algemeen kiesrecht' dus pas sprake sinds 1919. Dit
kiesrecht werd echter pas werkelijk gebruikt bij de verkiezingen in
1922. Met het algemeen kiesrecht kwam ook de stemplicht en werd
overgestapt van een districtenstelsel naar een stelsel van
evenredige vertegenwoordiging.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de leeftijd verlaagd van 25 naar 23 en de stemplicht afgeschaft, in 1963 mocht men al stemmen met 21 jaar, en in 1972 op 18 jarige leeftijd. Pas in 1983 werd ook de leeftijd waar op iemand gekozen kon worden naar achttien jaar verlaagd.
In het kabinet
Paars II (1998 - 2002) werd er het voorstel gedaan om jongeren
vanaf 16 jaar al stemrecht te geven. Dit werd in juni 2006 weer
herhaald. Telkens werd het zowel door politiek als door grote
peilingen onder de bevolking massaal afgewezen.
Sinds 1985 verwerven immigranten van achttien jaar en ouder na ten minste vijf jaar legaal en onafgebroken in Nederland te hebben gewoond, actief stemrecht voor de verkiezingen voor gemeenteraden en deelraden (in grote steden), provincie en Tweede Kamer. Ook kunnen zij zich dan verkiesbaar stellen (= passief stemrecht). Mensen die binnen de Europese Unie legaal langer dan 5 jaar woonden of een geldig paspoort hebben, krijgen ook automatisch stemrecht bij vestiging in Nederland. De discussie over uitbreiding van het kiesrecht voor buitenlanders is nog altijd gaande.
Lees meer over de geschiedenis van Nederland, geschiedenis van de vorsten en censuskiesrecht
Duits: algemeines wahlrecht
Engels: universal suffrage
Frans: suffrage universel
Spaans: sufragio universal
Algemeen verbindend (verklaren)
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 16:43Algemene Beschouwingen
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 17:23Algemene Maatregel van Bestuur
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 16:44Ambtelijk jargon/ ambtelijke vaktaal
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 17:34Ambtenaar/ ambtenares
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 17:39
Duits: beamte, bediensteter
Engels: the civil servant, the officer, the clerk, the official,
the (tax) investigator
Frans: le fonctionnaire, le employé
Spaans: el empleado público, el empleado, el
funcionario
Ambtswoning
Een ambt is een baan bij het Rijk, de Provincie of de Gemeente. Soms is er aan zo'n baan een woning verbonden, dat is dan een ambtswoning. In zo'n woning mag de persoon die deze baan heeft wonen zo lang hij of zij die baan vervult. Denk maar aan een woning van de burgemeester of aan een woning van de minister-president (dat is het Catshuis).Amendement
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 17:45
Duits: der Zusatzantrag, der ergänzender Antrag, das
Amendement, die Abwandlung, die Veränderung, die
Abänderung, die Umgestaltung, das Amendement
Engels: the amendment, the modification, the alteration, the
change, the changing, the commutation
Frans: le amendement, la altération, le changement, la
révision, le amendement, la proposition
complémentaire
Spaans: la revisión, la enmienda, la reforma, la
rectificación, la colmar una propuesta
Amoveren
Ambtelijke vaktaal.
Amoveren betekent: iemand uit een ambt of functie zetten, maar wordt ook gebruikt als bedoeld wordt: slopen, verwijderen van gebouwen.
Anarchie
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 17:47
Duits: anarchie
Engels: anarchy
Frans: désordre, anarchie
Spaans: anarquía
Aristocratie
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 17:50
Duits: aristokratie
Engels: aristocracy
Frans: aristocratie
Spaans: aristocracia
Artikel
Hoewel vaak wordt geschermd met artikel.. wordt daarmee in de politiek vaak een onderdeel van het Nederlands burgerlijk wetboek bedoeld.
Met artikel kan uiteraard ook iets heel anders worden bedoeld, zoals een lemma (artikel in een encyclopedie of woordenboek als verklaring van een woord) en een product of dienst van een bedrijf / winkel.
Zie verder: alle wetboeken snel doorzoeken in wetboek online
Wikipedia: Nederlands burgerlijk wetboek
Wikipedia: Lemma
Artikel 12 gemeente
Laatst gewijzigd op: 15-02-2007 16:29artikel 19 procedure
Een artikel 19 procedure gaat over de wijziging in een bestemmingsplan. Vrijstelling van het bestemmingsplan betekent dat u uw plan tóch mag uitvoeren, ook al past het niet in het bestemmingsplan. De artikel 19-procedure is in april 2000 gewijzigd. Was het vroeger zo dat gemeenten na het verlenen van een vrijstelling het bestemmingsplan moesten herzien, nu kunnen ze volstaan met een goede ruimtelijke onderbouwing van de vrijstelling, bijvoorbeeld in de vorm van een structuurplan of structuurvisie waarin toekomstige ontwikkelingen worden geschetst. Burgers kunnen bezwaar maken tegen een vrijstellingsbesluit. De artikel 19-procedure is er in een 'zware' en een 'lichte' vorm, oftewel een lange procedure en een korte procedure . Uw gemeente kan u vertellen welke procedure voor uw bouwplan geldt.Asiel
Laatst gewijzigd op: 25-06-2007 17:52Wanneer iemand zich bedreigd voelt op grond van godsdienst (in sommige landen staat de doodstraf op het Christen worden), etnische afkomst (bijvoorbeeld omdat deze persoon Jood is, of Zigeuner), politieke overtuiging, nationaliteit, seksuele voorkeur (in veel landen worden mensen met een homoseksuele voorkeur niet geaccepteerd) of het behoren tot een bepaalde sociale groep, kan deze persoon asiel aanvragen.
Asiel aanvragen gebeurt bij de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) in het eerste land waarin je aankomt dat ook het Verdrag van Dublin heeft ondertekend (waarin staat dat het land waarin een persoon het eerst aankomt de asielaanvraag in behandeling moet nemen)
De Immigratie- en Naturalisatiedienst moet dan binnen 48 uur (na aanvraag) een eerste beslissing nemen. Dat is in tegenstelling tot de procedure zoals die eerder was waarin mensen pas lange tijd later hoorden of hun aanvraag positief was ontvangen of niet. Binnen de 48 uur mag de IND ook oordelen dat ze meer tijd nodig heeft om de aanvraag te behandelen. Dan moet deze aanvraag binnen 6 maanden zijn behandeld. Zie ook website IND
Duits: asyl
Engels: asylum
Frans: asile
Spaans: asilo