Woordenlijst Politiek Jargon

De ChristenUnie Leiden biedt u een Woordenlijst Politiek Jargon aan. Hierin vindt u veel begrippen die ambtenaren en politici gebruiken, verklaard in normaaltaal.

Rechts op deze pagina vind u hoe en wat in gebruik

Veel plezier ermee.

Mist u nog iets in deze woordenlijst, laat het ons weten via info@leiden.christenunie.nl.

Woordenlijst Politiek Jargon

Verdrag van Genève

Deze internationale overeenkomst, afgesloten in 1951, is een mijlpaal in de geschiedenis van de mensenrechten. Het verdrag kent voor het eerst het recht op asiel toe in een ander land aan elk individu dat in zijn of haar land vervolgd wordt omwille van politieke, religieuze, etnische en andere redenen. Dit verdrag vormt nog steeds de basis voor de asielwetgeving in ons land.

Verdrag van Kyoto

Volgens het verdrag van Kyoto, moeten de industrielanden tussen 2008-2012 de uitstoot van broeikasgassen, die bijdragen aan de opwarming van de aarde, met 5%  hebben verminderd ten opzichte van het niveau van 1990. Het gaat om zes gassen: koolstofdioxide, methaan, distikstofoxide (lachgas), CFK’s, HCFK’s en halonen. De Europese Unie kreeg als globale doelstelling een reductie met 8% opgelegd. Dit verdrag laat toe dat die landen, aanvullend bij binnenlandse maatregelen, een deel van hun uitstootvermindering realiseren door maatregelen in het buitenland. Deze mogelijkheden tot realisatie van de Kyoto-doelstelling in het buitenland noemt men flexibiliteitsmechanismen.
Deze flexibiliteitsmechanismen zijn:
  1. Mechanismen van gezamenlijke inwerkingstelling (Joint Implementation - JI)
    Hierbij investeert land A in een buitenlands project gelegen in een land B dat eveneens een CO2-emissieplafond heeft opgelegd gekregen. Het gaat hier om geïndustrialiseerde landen, zoals Rusland en de meeste Europese landen. Met wederzijds akkoord van de landen A en B kan de emissiereductie in land B overgedragen worden op de CO2-rekening van land A. Land B kan de emissiereductie dan zelf niet meer in rekening brengen voor het halen van zijn nationale doelstellingen. Aan JI-projecten worden geen harde eisen gesteld inzake eco-efficiëntie (Eco-efficiëntie is het streven om hetzelfde product tegelijk goedkoper en mileuvriendelijker te maken).
  2. Mechanismen voor schone ontwikkeling (Clean Development Mechanism - CDM)
    Dit mechanisme gelijkt sterk op de Joint Implementation met dit verschil dat land A investeert in een project gelegen in een land C dat geen emissieplafond heeft opgelegd gekregen. Het gaat hier uitsluitend om ontwikkelingslanden. De gerealiseerde reductie mag door land A ingebracht worden voor het halen van zijn nationale doelstelling. In vergelijking met JIprojecten dienen CDM-projecten aan strengere eisen te voldoen inzake eco-efficiëntie.
  3. Emissierechtenhandel
    Hierbij worden emissierechten verhandeld tussen landen die een emissieplafond hebben opgelegd gekregen. Dit moet de landen die hun emissieplafond dreigen te overschrijden in staat stellen rechten op te kopen van een ander industrieland dat onder zijn emissieplafond blijft. Dit principe wordt ook wel het verhandelen van gebakken lucht genoemd.
Lees meer over het Verdrag van Kyoto en eco efficiëntie.

Vergunning

Bewijs van toestemming voor een bepaalde activiteit, zoals het bouwen van een woning of het organiseren van een popconcert. Door vergunningen af te geven of te weigeren, kan een gemeente ongewenste ontwikkelingen tegengaan en andere juist stimuleren.

Verkiesbaar

Van kandidaten wordt wel gezegd dat ze wel of niet verkiesbaar zijn. Officieel bestaat dit onderscheid uiteraard niet. Alle kandidaten op lijsten van partijen zijn verkiesbaar. Wel is het zo dat kandidaten hoger op de lijst meer kans maken verkozen te worden. Doorgaans wordt op basis van het verwachte aantal zetels van een partij een aantal kandidaten als 'verkiesbaar' omschreven. Lager geplaatste kandidaten kunnen alleen op basis van voorkeurstemmen gekozen worden.

Verkiezingscampagne

De periode voorafgaand aan de verkiezingen wordt wel aangeduid als de verkiezingscampagne. De datum waarop partijen starten met hun campagne wisselt per partij. Vaak markeert een grote bijeenkomst van een partij de campagnestart. Tijdens de campagne gaan partijleden de straat op met folders, treden politici door het hele land op met spreekbeurten en is er veel aandacht voor politiek in de media. Maar al maanden voor de verkiezingen beginnen politici in hun optreden rekening te houden met het naderen van de verkiezingen. Vaak valt dan ook maanden voor de verkiezingen te horen dat de campagne is begonnen.

Verkiezingsprogramma

Vrijwel alle partijen stellen voorafgaand aan de verkiezingen een verkiezingsprogramma op. Doorgaans zijn het vrij uitvoerige teksten waarin de plannen en ideeën van een partij worden opgesomd. Steeds meer partijen produceren daarnaast een verkorte versie van het programma, geschreven voor een breder lezerspubliek. Ook verschijnen er beknopte samenvattingen van de programma's, Programvergelijkingen in gedrukte of elektronische vorm.

Verordening

Een document met gemeentelijke regels voor bepaalde kwesties, zoals voor de bijzondere bijstand. Ook kan in een verordening staan hoe de gemeente een landelijke wet zal uitvoeren.

Vertrouwen opzeggen

Het vertrouwen opzeggen in iemand staat in politiek jargon gelijk aan het wegsturen/ ontslaan van die persoon.

Vertrouwenscommissie

Commissie van raadsleden die advies uitbrengt over de vraag wie de meest geschikte burgemeesterskandidaat is voor hun gemeente. De vertrouwenscommissie doet haar werk onder strikte geheimhouding.

Vigerend (beleid)

Vigerend beleid is een beleid dat op dit moment van kracht is. Het gaat dus over afspraken, regels en wetten die nu al gelden.

VINEX-locatie

Woningbouwlocatie zoals die aangewezen zijn in de vierde nota Ruimtelijke Ordening Extra en waarvoor tussen rijk en andere overheden afspraken zijn gemaakt over de uitvoering in de periode 1995-2005. Vaak worden hier plekken mee bedoeld die goed bereikbaar zijn (dicht bij een snelweg) en groot van oppervlak (vele hectaren groot)

Volmachtstem

Een stem die iemand anders namens u uitbrengt. Degene aan wie u uw volmachtstem geeft, moet op hetzelfde stembureau stemmen als u. Hij of zij moet tegelijk met het uitbrengen van uw volmachtstem zelf ook stemmen.

Voorkeursdrempel

Wie met voorkeurstemmen gekozen wil worden, hoeft niet persoonlijk het aantal stemmen nodig voor een zetel (de kiesdeler) te halen. Al wanneer een kandidaat 25% van de kiesdeler heeft gehaald, komt hij in aanmerking voor een zetel. In gemeenten met minder dan 19 raadszetels is dit 50%. De partij moet dan in totaal wel voldoende zetels hebben behaald om de kandidaten met de meeste voorkeurstemmen een zetel te bezorgen. In 2005 heeft de Tweede Kamer besloten dat voor leden van de Tweede Kamer de voorkeursdrempel omlaag gaat naar enkele duizenden stemmen.

Voorkeurstem

Bij de verkiezingen wordt niet op een partij, maar op een kandidaat gestemd. Veel mensen kiezen eenvoudigweg voor de hoogste op de lijst, de lijsttrekker. Toch geven ook veel mensen de voorkeur aan een lager geplaatste kandidaat en brengen een zogenaamde voorkeurstem uit. Kandidaten die te laag op de lijst staan om automatisch één van de zetels van de partij in de wacht te slepen, kunnen een zetel halen door meer voorkeurstemmen dan de zogenaamde voorkeursdrempel te halen.

Vrije software

Over computerprogramma’s die op de markt gebracht worden, heeft men na aankoop vrije beschikking, in het gebruik maar ook in de toepassing. Vrije software heeft een open, vrij beschikbare broncode en iedereen heeft het recht die broncode te bekijken én aan te passen aan de eigen noden. Vrije software trekt het idee van de vrijheid van informatie door naar softwareprogramma’s. Vrije software heeft veel voordelen ten opzichte van commercieel gemaakte software. Mensen kunnen het zelf naar eigen smaak aanpassen.
Aan de andere kant zijn veel van deze programma's niet zo uitgebreid en ook vaak niet zo gebruikersvriendelijk als de producten die de commerciële bedrijven aanbieden.

Vrouwenkiesrecht

Lange tijd was deelname aan de politiek voorbehouden aan mannen. Pas in 1919 is aan vrouwen het actief kiesrecht toegekend. Passief kiesrecht bestond voor vrouwen weliswaar iets eerder, maar ook daarvan is pas (geruime tijd) na 1919 op grote schaal gebruik gemaakt. Nog altijd ligt het aantal vrouwelijke politici aanmerkelijk lager dan het aantal mannen in de politiek. Lees meer over de historie van het kiesrecht