Woordenlijst Politiek Jargon

De ChristenUnie Leiden biedt u een Woordenlijst Politiek Jargon aan. Hierin vindt u veel begrippen die ambtenaren en politici gebruiken, verklaard in normaaltaal.

Rechts op deze pagina vind u hoe en wat in gebruik

Veel plezier ermee.

Mist u nog iets in deze woordenlijst, laat het ons weten via info@leiden.christenunie.nl.

Woordenlijst Politiek Jargon

Partij

Al ruim een eeuw kent Nederland politieke partijen. De eerste partij was de Anti-Revolutionaire Partij, opgericht in 1879, later opgegaan in het CDA. Wettelijk is er niet veel geregeld rond politieke partijen. Wel bepaalt de Kieswet (die overigens spreekt van 'politieke groeperingen') dat een partij een vereniging moet zijn die bij notariële akte is opgericht. De officiële taak van politieke partijen is uitsluitend het stellen van kandidaten voor verkiezingen. In het verlengde daarvan stellen de meeste partijen uiteraard een verkiezingsprogramma op en organiseren ze allerlei activiteiten voor hun leden en in het kader van de verkiezingscampagne. Daartoe zijn partijen dus weliswaar niet verplicht, maar voor het behalen van stemmen lijkt het wel verstandig het te doen.

Terug naar boven

Passief kiesrecht

Het recht om gekozen te worden in een bepaalde vertegenwoordigende functie. In het algemeen kan gesteld worden dat het passief kiesrecht geldt voor die mensen die ook actief kiesrecht hebben.

Terug naar boven

Politiek ABC-tje

Laatst gewijzigd op: 15-02-07
Er is sprake van een politiek ABC-tje wanneer er omstandigheden zijn die logischerwijs en bijna automatisch tot een bepaalde uitkomst leiden.
Zo zal, wanneer een partij heel hard heeft geroepen in campagnetijd dat een maatregel moet worden doorgevoerd en deze veel stemmen daarmee heeft getrokken dat later proberen te behalen in een overeenkomst met andere partijen (als deze partij niet voldoende stemmen heeft gehaald om alleen te regeren).

Terug naar boven

Politiek Assistent

Laatst gewijzigd op: 10-03-07
Een geheel andere functie dan fractie assistent is die van Politiek Assistent (vaak kortweg PA genoemd). De PA van een minister, staatssecretaris of wethouder (alleen bij grote steden), en soms ook van fractievoorzitter is een persoon die direct adviseur is van de betreffende bewindvoerder. Deze assistent is de persoonlijke vertrouwenspersoon die de bewindvoerder in alles ondersteunt en helpt. (van het dragen van zijn spullen tot aan het regelen van media-aandacht en ondersteunen bij belangrijke politieke beslissingen via zijn/ haar contacten en dossierkennis.)
De PA is daarentegen (bijna) altijd zeer discreet en zal zoveel mogelijk vermijden om in beeld te komen op televisie of in de media. Ze hebben wel intensieve contacten met de pers en kunnen daarmee ook spindoctors zijn, mensen die helpen een beeld te plaatsen van iemand in de media. Hun loyaliteit is volledig aan de bewindvoerder voor wie ze werken, ver daarna komt hun loyaliteit aan de partij en aan het departement waar ze bij werken. Het kan dus ook zijn dat een PA vertrouwelijke informatie lekt om anderen te beschadigen of de eigen bewindvoerder positief in de media naar voren te laten komen. Het is in het verleden ook voorgekomen dat een PA informatie van een minister niet doorspeelde aan de fractie van dezelfde partij. Dit is echter volledig de eigen invulling van de PA.
Politiek Assistenten worden in de pers altijd aangeduid met 'welingelichte bronnen' , 'vertrouwelingen' of 'kringen rond de bewindvoerder' hoewel het in deze gevallen dus ook om andere bronnen kan gaan (bijvoorbeeld mensen uit de fractie, hooggeplaatste ambtenaren, enz.). Een ongeschreven regel is dat bij plaatsing van de naam van de PA door een journalist bij een gelekt stuk de journalist geen enkele informatie meer krijgt toegespeeld.
Chris Sol, voormalig bestuursvoorzitter ChristenUnie Leiden werd na de formatiebesprekingen van kabinet Balkenende 4 Politiek Assistent van staatssecretaris Tineke Huizinga (Verkeer en Waterstaat)De ChristenUnie Leiden leverde in februari 2007 een Politiek Assistent aan staatssecretaris Huizinga van Verkeer en Waterstaat. Onze (voormalige) bestuursvoorzitter Chris Sol ging deze functie bekleden. Andre Rouvoet (Minister van Jeugd en Gezin, introductie video) heeft als Politiek Assistent Reinier Koppelaar (zie dit interview, voormalig fractiemedewerker ChristenUnie TK, ook werkzaam geweest in Indonesie). Eimert van Middelkoop (Minister van Defensie) heeft Frans Godschalk (voormalig woordvoerder GPV, voorloper van de ChristenUnie en medeschrijver verkiezingsprogramma ChristenUnie landelijk) als Politiek Assistent.
 
Politiek Assistent worden is geen eenvoudige taak. Het gaat om een sterke vertrouwensfunctie waarin een bewindvoerder blind moet kunnen varen op de assistent. Daarom is het altijd zo dat PA's binnen een partij al ruime tijd functies bekleden met flinke verantwoordelijkheid. Daarnaast moeten zij erg alert zijn en op tijd solliciteren (zodra er een 'ronde van informatie' start na verkiezingen waar de kans redelijk groot is dat er een formatie uitkomt die gaan onderhandelen over een akkoord en dus een grote kans is op een regering of college).

Terug naar boven

Politieregio

Het gebied waarvoor één politiekorps de verantwoordelijkheid draagt. Het bestuur van de politieregio wordt gevormd door de burgemeesters van de gemeenten in de betreffende regio en de korpsleiding.

Terug naar boven

Populisme

Populisme is een manier van communiceren waarin eenvoudig taalgebruik en gerichtheid op het volk centraal staan. Deze manier van communiceren heeft vaak tot doel de gevestigde orde 'wakker te schudden' en 'omver te werpen'. Soms wordt populisme ook in verband gebracht met het 'meewaaien met de wind' in het vormen van de mening van de partij.

De belangrijkste kenmerken (overgenomen van Wikipedia)
Een eerste en zeer belangrijk kenmerk is (1) de constante verwijzing naar het volk. Een populistische partij zal steeds in termen van 'het volk wil...' spreken. (2) Een charismatische leider lijkt ook onontbeerlijk voor een populistische partij. Deze leider gaat de partijstandpunten op een (3) eenduidige en vooral (4) eenvoudige manier naar buiten brengen, en proberen de (5) interne discussie hierover te elimineren. De beste positie van dergelijke partij is die van (6) underdog, zodat zij zichzelf kunnen verkopen als verdedigers van de volkswil. Logisch gezien nemen zij dus ook een (7) anti-elitaire, en (8) anti-establischmentkarakter (= gevestigde orde, de verdeling en ordening in bijvoorbeeld de gemeenteraad zoals deze al jaren functioneert) aan. Lees meer over Populisme.

Terug naar boven

Portefeuille

Een aantal onderdelen van het gemeentebestuur waarvoor een wethouder of een burgemeester verantwoordelijk is. Voorbeelden zijn financiën of verkeer en vervoer.

Terug naar boven

Presidium

In het Presidium van Provinciale Staten, Eerste Kamer of Tweede Kamer worden de agenda’s van de commissies en gemeenschappelijke vergaderingen samengesteld. Het Presidium bestaat uit de voorzitters van de commissies en de voorzitter en vicevoorzitters van de Staten of Kamerleden. In de gemeenteraad bestaat er geen presidium.

Terug naar boven

Prestige (project)

Prestige betekent aanzien. Iemand verwerft prestige door dingen te doen die indruk maken.

Prestigeprojecten zijn plannen waarvan men hoopt dat een land, stad of partij er indruk mee maakt. Bijvoorbeeld een nieuw station.

Terug naar boven

Privacy-effectenrapport

Privacy-effectenrapport is een rapport dat nagaat of de rechten van de burger wat betreft zijn privacy niet worden geschonden bij het nemen van nieuwe maatregelen, zoals ingebruikname van nieuwe bewakings- of registratiesystemen.

Terug naar boven

Privatisering

Taken van de overheid verkopen aan commerciele ondernemingen of een overheidsdienst omvormen tot een commerciele onderneming. Voorbeelden: de Nederlandse Spoorwegen, electriciteitsbedrijven.

Het resultaat is heel erg onvoorspelbaar. Soms kan het grote voordelen hebben en wordt het werk veel beter uitgevoerd, een andere keer verslechtert het zo erg dat de overheid uiteindelijk maar weer het heft in eigen hand neemt. Uiteraard ook vaak iets ertussenin.

Terug naar boven

Pro Deo

Het recht voor mensen die het niet kunnen betalen om gebruik te mogen maken van gratis rechtsbijstand bij rechtszaken. Pro Deo betekent letterlijk 'Voor God'

Terug naar boven

Proteststemmen

Kiezers die ontevreden zijn over gevestigde partijen stemmen soms vooral om die reden op een bepaalde partij. Van veel stemmen op een extreem rechtse partijen als bijvoorbeeld de Centrumdemocraten werd wel gezegd dat het 'proteststemmen' waren.

Terug naar boven

Publiek-private samenwerkingsconstructie (PPS)

Vormen van samenwerking tussen commerciele bedrijven en overheid. Daarbij wordt gezocht naar een vorm waarin het bereiken van maximale effecten voor beide partijen en een efficiënte verdeling van schaarse middelen centraal staan.

Terug naar boven