Woordenlijst Politiek Jargon

De ChristenUnie Leiden biedt u een Woordenlijst Politiek Jargon aan. Hierin vindt u veel begrippen die ambtenaren en politici gebruiken, verklaard in normaaltaal.

Rechts op deze pagina vind u hoe en wat in gebruik

Veel plezier ermee.

Mist u nog iets in deze woordenlijst, laat het ons weten via info@leiden.christenunie.nl.

Woordenlijst Politiek Jargon

Sjaria (ook sharia)

Laatst gewijzigd op: 15-02-2007 20:49
De sjaria (soms geschreven als sharia) is een systeem van regels en voorschriften die voortkomt uit een zeer letterlijke interpretatie van het belangrijkste boek uit de Islamitische geloofsleer, de Koran, en van uitleg die eraan is gegeven in de loop van de tijd.

De Sjaria staat geen democratie en recht op vrije meningsuiting toe. Ook scheiding van 'kerk en staat' is in deze regelgeving uitgesloten. Voormalig VN-diplomaat Piet Winnubst zei erover ’de sjaria is voor heel veel mensen een gruwelijke werkelijkheid. De sjaria is geen rechtssysteem, maar een systeem van onvrijheid dat alles omvat: eten, slapen, kleden, praten, denken, neuriën, noem maar op.’
 
De sjaria is in enkele tientallen landen gedeeltelijk of geheel als wetgeving in vooral Azië en Noord-Afrika ingevoerd.

Lees meer over de sjaria

SMART-principe

Laatst gewijzigd op: 15-02-2007 20:56
De formule SMART is een samenstelling van meerdere eigenschappen die een goed geformuleerde doelstelling zou moeten hebben.
Specifiek
Meetbaar
Actueel
Realistisch
Tijdsgebonden
Het voordeel van het SMART-principe bij geformuleerde doelstellingen zijn dat deze goed te hanteren zijn en duidelijk richting geven aan het werk dat gedaan moet worden om deze doelen te behalen. Het is dus tegelijkertijd de vertaling vanuit het engels van het woord SMART: Slim.
Sommige doelen zijn niet SMART te formuleren, vooral als het gaat om abstracte doelen en gevoelsleven. Daarentegen kan het wel zijn dat de omstandigheden om te komen tot het abstracte doel wel zijn te formuleren.

Sociale economie

De sociale economie bestaat uit een verscheidenheid van bedrijven en initiatieven die in hun doelstellingen de realisatie van bepaalde maatschappelijke meerwaarden voorop stellen en hierbij de volgende basisprincipes respecteren: voorrang van arbeid op kapitaal, democratische besluitvorming, maatschappelijke inbedding, transparantie, kwaliteit en duurzaamheid. Het creëren en behouden van tewerkstelling met voorkeursaandacht voor mensen uit risicogroepen is daarbij een belangrijk element.

Socialisme

Een verzamelnaam voor alle stromingen die gelijkheid, sociale rechtvaardigheid en solidariteit belangrijk vinden. Deze stroming streeft naar een maatschappij waarin ieder burger een gelijk inkomen heeft. Lees meer over Socialisme

Staatscourant

Laatst gewijzigd op: 19-10-2007 21:24
Officieel Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden, waarin allerlei overheidsbesluiten (van ministeries, maar ook van provincies en gemeenten) en andere mededelingen worden gepubliceerd met datum waarop deze in werking treden.
Om dit blad nog enigszins leesbaar te houden worden hier al enige tijd ook nieuwsmededelingen van gemeentes, provincies en departementen in verwerkt.
Het is een blad dat vijf maal per week verschijnt en word uitgegeven onder verantwoordelijkheid van de minister van Binnenlandse Zaken. De staatscourant krijgt de datum mee waarop deze word gedrukt, niet waarop hij word gepubliceerd. Naast deze officiele overheidsuitgave bestaat er ook nog het Tractatenblad van het Koninkrijk der Nederlanden (welke bericht over wijzigingen in verdragen of nieuw afgesloten verdragen die Nederland heeft met andere landen, sinds 1995 ook online) en het Publicatieblad van de Europese Unie.
 
Duits: Bundesanzeiger, Bundesgesetzblatt, Staatsanzeiger
Engels: Law Gazette, Government Gazette
Frans: Journal Officiel
Spaans: Diario Oficial, Boletín Oficial del Estado, Boletín Oficial Sobre las Leyes y Decretos

Staatsschuld

Bruto: het totaal van alle geldelijke leningen (vaste en vlottende schuld) ten laste van de Staat.
Netto: bruto staatsschuld, minus de op korte termijn opeisbare vorderingen van de Staat.
Vlottend: leningen met een oorspronkelijke looptijd van twee jaar of minder.
Vast: leningen met een oorspronkelijke looptijd van langer dan twee jaar.

Stadhuistaal

Dit wordt ook wel omschreven als ambtelijk jargon. Wordt gebruikt om een kloof tussen mensen die werken in het stadhuis en de mensen die wonen en leven in dezelfde stad aan te duiden. Vooral wordt ermee bedoeld dat mensen die werken op het stadhuis heel ingewikkelde woorden gebruiken die veel mensen niet begrijpen. De mensen worden dan vaak boos omdat ze vinden dat mensen die werken bij de overheid door iedereen zouden begrepen moeten kunnen worden.

Stembiljet

Door de komst van de stemmachine is het ouderwetse stembiljet al bijna verdwenen. Desondanks is het bijbehorende rode potlood nog altijd een bekend symbool voor verkiezingen.

Stembureau

Gelegenheid in de buurt waar gestemd kan worden. Het stembureau is bijvoorbeeld in een school gevestigd of in een wijkcentrum. Waar uw stembureau is, staat op de oproepingskaart.

Stembus

Met het verdwijnen van het stembiljet is ook de stembus bijna verleden tijd. Voor de liefhebbers is er soms een oud exemplaar op een rommelmarkt te vinden. De uitdrukking 'naar de stembus gaan' wordt echter nog steeds gebruikt voor 'verkiezingen houden'

Stemgerechtigd

Stemgerechtigd is hetzelfde als kiesgerechtigd, zie kiesgerechtigd

Stemmachine

Officieel omschreven als 'elektronische stemmachine'. Steeds meer gemeenten kiezen voor het gebruik van dit apparaat ter vervanging van stembiljet en stembus. Tijdwinst is er vooral bij het tellen van de stemmen. Vrijwel direct na het sluiten van het stembureau kan de uitslag berekend worden.

Stemmen

Stemmen door het volk
Eens in de vier jaar mag u als burger stemmen. Dat kan vanaf 2006 via een nieuwe wet in alle kieslokalen (dat was voorheen alleen mogelijk als er vooraf daarvoor een kiezerspas was aangevraagd. Anders moest u bij een vooraf aangegeven stemlokaal stemmen (bij uw woning welke bij de gemeente bekend was in de buurt). Ook is het mogelijk om op druk bezochte locaties te gaan kiezen. Door middel van uw stem kunt u kiezen voor iemand waarvan u denkt dat hij u het beste vertegenwoordigt. Dat kan op een partij zijn, maar ook op een individueel persoon (voorkeurstem). U kunt kiezen naar aanleiding van wat deze partij of persoon zegt voordat deze verkiezingen zijn. Ook is het mogelijk om te kiezen aan de hand van wat deze partij of persoon van plan is te doen of als prestaties heeft laten zien in het verleden.

Stemmen door raadsleden
In de gemeenteraad word ook gestemd. Gestemd op voorstellen van het college en op voorstellen gedaan door raadsleden als wijziging of aanvulling. In bijna alle gevallen is in de gemeenteraad bij stemmen een meerderheid nodig. Dus meer dan 50% om een voorstel aan te nemen. Anders wordt dit voorstel verworpen. Stemmen gebeurt door middel van handopsteking. In de handelingen van de gemeenteraad (notulen) staat dan ook welke partij heeft voorgestemd en welke tegen. Ook als er eventueel een lid van een partij tegen een voorstel stemt terwijl de rest van die partij voor stemt, wordt dat vermeld.
Dat betekent in de praktijk dus dat voor elk voorstel een meerderheid moet worden behaald en dat er dus vaak voor vergaderingen wordt gepraat met diverse mensen uit andere fracties om deze meerderheid zeker te stellen (het zogenaamde wandelgangen-overleg). Wanneer dit vaak gebeurt binnen partijen die bestuurders hebben geleverd dan wordt er gesproken over torentjesoverleg of over achterkamertjes-politiek. Het is dan voor andere partijen bijna onmogelijk om iets tegen te houden wat wordt voorgesteld omdat het al van te voren besloten is hoe er gestemd gaat worden.
Daarom is er vaak de roep vanuit burgers om overleg dat wordt gedaan publiek (dus in de raadzaal) te doen zodat daar ook duidelijk wordt waarom besluiten zijn genomen en de burgers kunnen snappen wat hiervoor als argumenten gebruikt worden. Daar kunnen burgers dan weer raadsleden op aanspreken en/ of inspreken tijdens raads- en commissievergaderingen.

Stemverklaring

Korte verklaring van een gemeenteraadslid, statenlid of kamerlid voorafgaand aan de stemming over een (ontwerp-) besluit of verordening. Dit wordt bij belangrijke beslissingen wel door pers aangehaald om duidelijker te maken waarom een partij zo heeft gestemd. Een stemverklaring wordt sporadisch gebruikt en is alleen nuttig bij belangrijke beslissingen.

Subsidiariteitsbeginsel

In 1992 werd in het Verdrag van Maastricht vastgelegd dat 'Brussel' alleen iets mag regelen als het probleem nationaal niet opgelost kan worden. Dit heet het subsidiariteitsbeginsel. Om dit uitgangspunt handen en voeten te geven, moet voor elk Brussels plan worden nagegaan of het wel gepast is. De Europese Commissie doet dat, maar ook de lidstaten en de Tweede Kamer.

De Kamerleden krijgen vrijwel wekelijks zogenaamde fiches over de nieuwste EU-plannen – opgesteld door Buitenlandse Zaken – waarin keurig staat vermeld of nieuwe regelgeving vanuit de Europese unie de toets der subsidiariteit kunnen doorstaan. Nationale parlementen kunnen bij onwelgevallige Commissievoorstellen de ‘gele kaart’ trekken. In november 2005 kwam naar buiten dat dit niet of nauwelijks gebeurt.

Subsidie

Financiële bijdrage van de gemeente aan bijvoorbeeld een voetbalvereniging of bibliotheek.