Woordenlijst Politiek Jargon

De ChristenUnie Leiden biedt u een Woordenlijst Politiek Jargon aan. Hierin vindt u veel begrippen die ambtenaren en politici gebruiken, verklaard in normaaltaal.

Rechts op deze pagina vind u hoe en wat in gebruik

Veel plezier ermee.

Mist u nog iets in deze woordenlijst, laat het ons weten via info@leiden.christenunie.nl.

Woordenlijst Politiek Jargon

Geloofsbrieven

Stukken die bewijs leveren voor de integriteit, oftewel de betrouwbaarheid, van een raadslid, wethouder, burgemeester, enz. Bijvoorbeeld een bewijs van goed gedrag.
Vragen die gesteld kunnen worden: Heeft deze persoon in het verleden betrouwbaar gehandeld, is hij/ zij in aanraking geweest met justitie en waarom, wat voor andere banen of vrijwilligerswerk doet deze persoon en kan dat een probleem vormen in de vorm van belangenverstrengeling.

Gemeentefonds

Geld van de Rijksoverheid dat gereserveerd is voor de gemeenten. Elke gemeente ontvangt uit dit fonds jaarlijks een bijdrage op basis van inwoneraantal. Het ministerie van Binnenlandse Zaken beheert het Gemeentefonds.

Gemeentegids

Een gids over alle in de gemeente belangrijke instellingen, gemeentediensten, vrijwilligerswerk en de informatie om met hen in contact te komen. De gemeente verspreidt deze gids jaarlijks huis aan huis.

Gemeentelijk samenwerkingsverband

Een samenwerkingsverband tussen gemeenten over zaken die een hele regio aangaan. Voorbeelden daarvan zijn woningbouw, verkeer en vervoer, milieu of werkgelegenheid. Leiden en 15 andere gemeenten werken samen in Holland Rijnland.

Gemeentelijk Verkeers en Vervoers Plan - GVVP

Een totaalplan waarin de gemeente probeert om alle onderdelen van vervoer en alle vormen van verkeer te stroomlijnen. Ook is het plan een basis om de bereikbaarheid goed te houden of te verbeteren met daarin duidelijk omschreven verbeterpunten en wensen.

Gemeenteraad

De door de burgers gekozen volksvertegenwoordiging in de gemeente. De leden worden elke vier jaar rechtstreeks gekozen door de stemgerechtigde inwoners van de gemeente. Leiden telt ruim 92000 stemgerechtigde inwoners.

De gemeenteraad bepaalt het gemeentelijk beleid op hoofdlijnen en controleert het dagelijks bestuur: het college van burgemeester en wethouders.

De gemeenteraad van Leiden bestaat uit 39 raadsleden. Raadsleden van dezelfde politieke partij vormen een fractie in de raad. Hoewel de raadsleden veel stukken moeten doornemen, vergaderen en werkbezoeken afleggen, is het geen volledige baan. De meeste raadsleden vervullen het raadslidmaatschap naast hun dagelijks werk. Raadsleden ontvangen presentiegeld (als ze aanwezig zijn op een vergadering) en een onkostenvergoeding voor hun raadswerk.

Samenstelling en taken
De inwoners van Leiden hebben de huidige gemeenteraad gekozen voor een periode van vier jaar. De Leidse gemeenteraad telt 39 raadsleden. Ieder raadslid vertegenwoordigt een politieke partij. De 39 raadsleden vormen samen een aantal politieke fracties. Meer over wie in welke fractie zit kun je lezen op http://www.leiden.nl/raad

Deze huidige samenstelling zal na de volgende verkiezingen er weer anders uitzien, dat is afhankelijk van wat de burgers kiezen!

De gemeenteraad heeft drie hoofdtaken:

Kaderstellend: Hoofdlijnen beleid bepalen
De gemeenteraad bepaalt de hoofdlijnen van het gemeentelijk beleid. Dit heet ook wel de kaderstellende rol van de raad. De raad buigt zich over allerlei onderwerpen die voor de stad of inwoners van belang zijn. Plannen kunnen alleen doorgaan als een meerderheid van de raad het ermee eens is. Ook stelt de raad de gemeentebegroting vast.

Volksvertegenwoordigend: Inwoners vertegenwoordigen
De raad vertegenwoordigt de inwoners in het stadsbestuur. Dit is de volksvertegenwoor- digende rol van de raad. Door het onderhouden van contact met de inwoners van Leiden moeten raadsleden weten wat er speelt en leeft in de stad. Zo kunnen zij de belangen van burgers goed afwegen bij het nemen van besluiten. Iedere partij in de raad doet dit natuurlijk vanuit haar eigen politieke visie.

Controlerend: Controleren dagelijks bestuur
De gemeenteraad controleert of burgemeester en wethouders het beleid goed uitvoeren en hun dagelijkse bestuurstaken goed vervullen.

Instrumenten
Om zijn kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende taken goed uit te voeren heeft de raad de volgende instrumenten:

Initiatiefvoorstel
Ieder raadslid kan zelf een raadsvoorstel indienen en zo een opdracht aan B&W geven. Bijvoorbeeld voor nieuw beleid of aanpassing van een verordening.

Amendement
Een raadslid kan een voorstel indienen om de tekst van een raadsvoorstel aan te passen. Zo’n wijzigingsvoorstel heet een amendement. Als een meerderheid van de raad het amendement steunt, wordt het oorspronkelijke raadsvoorstel gewijzigd vastgesteld.

Motie
Als een raadslid wil dat de raad ergens zijn mening over uitspreekt, kan een raadslid tijdens de raadsvergadering een motie indienen. Een motie is een korte schriftelijke verklaring met een oordeel, wens of verzoek. Als een meerderheid van de raad voor de motie stemt, is deze ‘aanvaard’.

Recht van interpellatie
Volgens het recht van interpellatie kan een raadslid in de raadsvergadering vragen stellen over onderwerpen die niet op de agenda staan. Elk individueel raadslid kan verzoeken om een interpellatie, maar de raad beslist als geheel of hij de interpellatie toestaat. Een raadslid moet een verzoek tot interpellatie uiterlijk 48 uur voor aanvang van de vergadering bij de voorzitter indienen.

Vragenrecht
Om zijn controlerende rol goed uit te oefenen heeft de raad het recht om mondeling of schriftelijk vragen te stellen aan het college. Een raadslid kan schriftelijke vragen indienen over alle onderwerpen die de raad aangaan. Het college moet de schriftelijke vragen binnen 21 dagen schriftelijk beantwoorden of binnen die tijd gemotiveerd aangeven waarom beantwoording langer gaat duren.

Recht van inlichtingen
Als een raadslid achtergrondinformatie over een onderwerp wil hebben kan hij het college om inlichtingen over dat onderwerp verzoeken. Het college beantwoordt het verzoek om inlichtingen mondeling in de eerstvolgende raadsvergadering.

Ambtelijke ondersteuning
De gemeenteraad heeft een eigen ondersteunende afdeling; de griffie. Daarnaast kan de raad een beroep doen op ambtelijke ondersteuning vanuit de gemeentelijke organisatie. Bijvoorbeeld bij het voorbereiden van een initiatiefvoorstel.

Recht van onderzoek
Elk raadslid kan een voorstel doen om een onderzoek in te stellen. Het onderzoek gaat alleen door als een meerderheid van de raad er voor stemt. Het onderzoek wordt uitgevoerd door een onderzoekscommissie, waarvan de leden door de raad worden benoemd. Een onderzoekscommissie bestaat uit ten minste drie raadsleden. Collegeleden kunnen geen lid zijn van een onderzoekscommissie.

Rekenkamerfunctie
De gemeenteraad heeft het recht om een rekenkamer in te stellen. Deze rekenkamer kan kijken of het beleid dat gevoerd wordt doeltreffend, doelmatig en rechtmatig is. Het is aan de raad om te bepalen of deze rekenkamer opgericht wordt als een rekenkamer buiten de raad of dat raadsleden zitting hebben in een rekenkamercommissie. In Leiden is ervoor gekozen om een rekenkamer op te zetten met leden buiten de raad.

Raadscommissies
Voordat een voorstel in de gemeenteraad komt, wordt het vaak voorbesproken in een raadscommissie. Een raadscommissie adviseert de gemeenteraad over te nemen besluiten.
In elke raadscommissie zitten vertegenwoordigers van alle politieke partijen. Elke raadscommissie is gespecialiseerd in een aantal onderwerpen en heeft een eigen takenpakket en samenstelling.
In de raadscommissies praten de fracties over de voors en tegens van de voorstellen van het college van B&W en over de uitvoering van het gemeentelijk beleid. Als een meerderheid van de raadscommissie vóór een voorstel is, adviseert de commissie de gemeenteraad met het voorstel in te stemmen. Als een meerderheid van de raadscommissie tegen een voorstel is, gaat het terug naar het college.

Wie zitten er in een raadscommissie?
Een raadscommissie bestaat uit één of meer raadsleden van iedere fractie in de gemeenteraad. Het aantal raadsleden dat een fractie aan de commissievergadering mag laten deelnemen, is afhankelijk van de grootte van die fractie. In de commissie mogen maximaal drie raadsleden per fractie zitten. Kleine fracties hebben één vertegenwoordiger in de commissievergadering. Raadsleden kunnen in meer commissies zitten. Er mag maar een duo raadslid of fractieassistent per partij in een commissie zitten. Eén van de commissieleden zit de vergadering voor.

Gemeentesecretaris

Hoofd van alle gemeenteambtenaren (behalve de Griffie). Hij of zij is ook adviseur van het college van B en W en zit daarom bij alle college- en raadsvergaderingen. Werd de gemeenteraad vroeger ondersteund door de gemeentesecretaris, die tevens het college van Burgemeester en Wethouders ondersteunde, in het nieuwe systeem heeft de raad wettelijk een eigen ondersteuner n.l. de griffier. In Leiden wordt de griffier ondersteund door eigen griffiemedewerkers. De gemeentesecretaris ondersteunt in het dualistische stelsel het college en stuurt de organisatie aan (met uitzondering van de griffie).

Gemeentewapen

Elke gemeente heeft een symbool waarmee de gemeente probeert op eenvoudige wijze makkelijk herkenbaar te zijn. Dit symbool, het gemeentewapen, wordt door de gemeente op alle informatie gebruikt zoals bijvoorbeeld briefpapier, website, uitnodigingen enzovoort.

Voor Leiden is het symbool een sleutel met een opengeslagen deur. Omdat Leiden Petrus als beschermheilige heeft (belangrijk persoon uit de Bijbel die vanwege zijn inzet werd aangesteld als sleutelbewaarder van de hemel).

Het gemeentewapen van de gemeente Leiden waarin in rode kleur twee leeuwen een schild met daarop twee gekruiste sleutels vasthouden

 

Gemeentwapen van de Stad Leiden Leiden in de vorm van twee rode leeuwen die een schild vasthouden met twee gekruiste sleutels. Dit gemeentewapen is te zien bij Breestraat 101 in Leiden. Klik op het plaatje voor een grote versie.

Het logo van de stad Leiden, rode achtergrond waarop in een deuropening twee sleutels zijn gekruist

 

Logo gemeente Leiden in de vorm van een open deur met gekruiste sleutels

Griffie

De gemeenteraad heeft een eigen ondersteunende afdeling: de griffie. Een belangrijke taak van de griffie is de gemeenteraad (de raad, de raadscommissies en de raadsleden) in brede zin te ondersteunen. Zo zorgen Griffiemedewerkers, onder leiding van de Griffier, ervoor dat vergaderingen van raadscommissies en raad in goede banen worden geleid. Zij verzorgen de stukkenstroom van en naar raad en commissies en stellen de vergaderagenda's samen. Verder bereidt de griffie hoorzittingen en werkbezoeken van de raad voor en verzorgt zij de voorlichting vanuit de raad.

Zowel de Griffie als de fracties van de Gemeenteraad hebben hun onderkomen in het ‘Huis van de Raad’ aan de Breestraat 70. Hier houden de fracties spreekuur en vinden hun vergaderingen plaats. Alle correspondentie aan de Raad, zoals brieven, verzoeken, uitnodigingen etc. kunnen hier naartoe worden gestuurd:

Griffie
Breestraat 70
2311 CS Leiden

of

Griffie
Postbus 292
2300 AG Leiden

Tel: 071 – 516 51 05

Grondwet

De belangrijkste Nederlandse wet. In de Grondwet zijn naast de bevoegdheden van Koning, regering en parlement ook de taken van provincies en gemeenten op hoofdlijnen geregeld. Ook zijn in de Grondwet de belangrijkste rechten en plichten van de burgers vastgelegd. Voor wijziging van de Grondwet is een tweederde meerderheid in het parlement nodig. Bovendien moeten wijzigingen twee keer worden goedgekeurd, in zogenaamde eerste en tweede lezing. Voorafgaand aan die tweede lezing moeten er verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn geweest. Zodoende zijn de kiezers (indirect) in de gelegenheid een ongewenste wijziging van de Grondwet tegen te houden. Wetten die in Nederland worden gemaakt mogen niet in strijd zijn met de Grondwet of Europese regelgeving, anders worden deze door de rechter verworpen en dus ongeldig verklaard.

Structuur van wet en regelgeving: (wat hoger in de rij staat gaat boven wat eronder staat)

Universele verklaring van de rechten van de mens
Europees grondwettelijk verdrag
Europese regels en internationale verdragen en jurispudentie (rechterlijke uitspraken)
Grondwet
Nederlands recht en jurispudentie (rechterlijke uitspraken)
Provinciale verordeningen
Algemeen Plaatselijke Verordeningen